Алматы қаласының кәсіпкерлердің құқықтарын қорғау және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі кеңесіне Алматы қаласының білім басқармасы бекіткен Тамақтану сапасын бақылау жөніндегі ведомствоаралық сараптама тобының кейбір мүшелерінің қызметіне қатысты «Мектептегі тамақтандыру кәсіпорындарының қауымдастығы» формасында жеке кәсіпкерлер мен заңды тұлғалардың бірлестігі жүгінді.

Қауымдастықтың үндеуінде айтылғандай, кейбір Ведомствоаралық сараптама тобының мүшелері осы топтың жұмысы аясында мектеп асханаларына заңсыз тексерулер жүргізеді.

Мемлекеттік орта білім беру ұйымдарында, мектептен тыс қосымша білім беру ұйымдарында білім алушыларды тамақтандыруды ұйымдастыру, сондай-ақ мемлекеттік мектепке дейінгі ұйымдарда, жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған білім беру ұйымдарында, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдарында тәрбиеленетін және білім алатын балаларды тамақтандыруды қамтамасыз етуге байланысты тауарларды сатып алу қағидаларының 109-тармағына сәйкес Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 598 бұйрығымен бекітілген (бұдан әрі - Ереже) орта білім беру ұйымында Қамқоршылық кеңес, ата-аналар комитеті, мектеп әкімшілігі, білім беру ұйымының медициналық пунктінің медицина қызметкері өкілдерінің қатысуымен тамақтану сапасының мониторингі жөніндегі комиссия құрылады. Комиссия төрағасы орта білім беру ұйымының басшысы болып табылады.

«Ереженің 110-тармағына сәйкес Комиссияның міндеттеріне келіп түсетін азық-түлік өнімдерінің сапасына, отандық тауар өндірушілердің азық-түлік өнімдеріне CT-KZ сертификаттарының болуына, дайындалған тағамдардың сапасына, технологиялық жабдықтардың болуы мен жарамдылығына, өнімдерді, дайын тағамдарды сақтау, жеткізу мерзімдері мен шарттарының сақталуына, асхананың санитарлық жағдайы, балалардың нақты тамақтану рационының күнделікті келешекке сәйкестігіне мониторингті жүзеге асыру кіреді»(, - дейді Салтанат Лесбаева.

Қағидалардың 112-тармағының негізінде білім беруді басқару органдары жанында жұмыс істейтін тамақтану сапасын бақылау жөніндегі ведомствоаралық сараптамалық топтар тамақтану сапасына мониторинг жүргізу жөніндегі комиссиялардың қызметіне жүйелі мониторинг жүргізеді және оқушылардың тамақтануын тиімді ұйымдастыру жөнінде шаралар қабылдайды.

«Іс жүзінде Сараптама тобы мектептердегі кәсіпкерлік объектілері – асханалардың қызметіне мониторинг жүргізеді. Шарттар, азық-түлік сертификаттары, қызметкерлердің санитарлық кітапшалары сұралады. Сонымен қатар, сараптама тобының жекелеген мүшелері рұқсат туралы белгісі бар санитарлық кітапшасы жоқ ас блогына кіреді», - деді Салтанат Лесбаева.

«Қазақстан Республикасында барып тексерулер мен профилактикалық бақылау мен қадағалауды жүргізуге мораторий енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2019 жылғы 26 желтоқсандағы № 229 Жарлығымен 2020 жылғы 1 қаңтардан бастап тоқтатылғаны белгілі.

«Жеке тұлғалардың жоғарыда аталған құқыққа қайшы әрекеттері заңды кәсіпкерлік қызметті жүргізуге кедергі келтірумен тікелей байланысты деп санаймыз. Мұндай әрекеттерге жол берілмейді, олар қандай түрде көрсетілсе де және заңда белгіленген жауапкершілікке әкеп соғады. Жақсы ниетпен және балаларға деген қамқорлықты жалау етіп сараптама тобының жеке мүшелері іс жүзінде бизнестің жұмысына кедергі келтіреді. Әрине, мектептегі тамақтану сапасын бақылау бизнес субъектілерінің құқығы мен заңды мүддесін  бұзбауы керек!» – деп атап өтті Кеңес төрағасы Юрий Тілеумұратов.

Салтанат Лесбаеваның айтуынша, 2023 жылдың 1 қаңтарына дейін шағын кәсіпкерлік субъектілеріне, оның ішінде шағын кәсіпкерлік субъектілеріне бару арқылы тексерулер мен профилактикалық бақылау мен қадағалау жүргізіледі. Өмір мен денсаулыққа ықтимал жаппай қауіп төндіретін бұзушылықтар анықталған жағдайда, аумақтық халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы органдары мұндай жағдайларды тіркейді және жоспардан тыс тексерулер жүргізеді. Сонымен қатар, жаңа оқу жылы басталғалы мұндай бірде-бір оқиға белгісіз.

Сараптама тобы құрамына аудандық білім бөлімдерінің басшылары мен қызметкерлері, ата-аналар, сондай-ақ Алматы сервистік қызмет көрсету колледжінің, Индустрия және қонақжайлылық колледжінің өкілдері кіреді. Бұл ретте, колледж өкілдерін қоспағанда, Топтың қалған мүшелері қоғамдық тамақтандыру саласындағы және мектептегі ерекше тамақтану мамандары емес. Сонымен қатар, колледж өкілдері жұмыс орны бойынша жұмыспен қамтылуына байланысты мектеп асханаларын бақылау кезінде әрдайым қатыса бермейді.

Спикердің айтуынша, кейбір ата-аналар қоғамдастығының өкілдері (Оңалбаев Әсет, Исабекова Ирина, Букаева Аида сияқты) мектеп асханаларын аралап, топтың мүшелерінсіз жеке-дара акт жасайды, бұл күнделікті сыбайлас жемқорлыққа жағдай туғызады. Сонымен қатар, бұл адамдар арнайы білімі, сондай-ақ медициналық кітапшалары жоқ бола тұра ас блогына кіруге асығады. Көбінесе олар сыртқы киімдерін шешпей және халат кимей асханада емін-еркін жүруге, тамақ қалдықтарының деңгейін бақылауға, сондай-ақ ол үшін тамақтандыру бөліміне де кіреді.

«Ел Президенті мемлекеттік органдардың адал болуын, олардың бизнеске қарсы емес, бизнеске болуын талап етеді. Біздің өтінішіміз бірінші кезекте Алматы қаласының Құқықтық статистика және арнайы есепке алу комитетінің басқармасына жолданды, олар қауымдастықтың өтінішінде баяндалған дәлелдерді жүргізіп, өздерінің құқықтық бағасын берді», - деді Салтанат Лесбаева.

Қауымдастық прокурорлық ден қою шараларын қабылдау үшін Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының Алматы қаласы бойынша Құқықтық статистика және арнайы есепке алу Комитеті басқармасының атына өтініш жолдады, алайда өтініш қала прокуратурасына, сол жерден білім басқармасына жолданды. Басқарма өз тарапынан сараптама тобының заңсыз қызметін тоқтатуға бағытталған ешқандай әрекет жасаған жоқ. Асханаларды заңсыз тексеру жалғасуда, нәтижелері бойынша актілер жасалады.

Қала прокуратурасы басқарма бастығының атынан кәсіпкерлердің құқықтарын бұзуға жол бермеуді және заңнаманы сақтаудың мүлтіксіз болуын қолдады.

«Алматы қаласының кәсіпкерлер палатасы білім басқармасына ведомствоаралық сараптама тобының қызметін ретке келтіру және оның мүшелерінің кәсіпкерлердің құқықтары бөлігінде заңнаманы сақтауы жөнінде ұсыныстар жібереді және осы проблемалардың шешілуін одан әрі бақылауды қамтамасыз етеді», – деп түйіндеді Юрий Тілеумұратов.