«Заң бұзу, монополияны күшейту, бәсекені тұншықтыру»: бизнес министрлік бастамасына қарсылық білдірді
МКК-нің квазимемлекеттік кеден брокері DSRC-ны құру бастамасы – 230 жеке компанияның жойылуына, монополияға және демпингке әкелетін тікелей жол, деп мәлімдеді бизнес-қауымдастық.
Үкімет тапсырмасына сәйкес, «Атамекен» ҰКП бизнес-қауымдастықтың бірыңғай пікірін жинау мақсатында Қазақстанның әр өңірінен 130-дан астам кәсіпкердің қатысуымен онлайн-конференция өткізді.
Мәселе – Қаржылық бақылау комитетінің «Digital Silk Road Company» ЖШС-ны (DSRC) кедендік қызметтер нарығындағы жаңа ойыншы ретінде енгізу жоспарына қатысты.
Айта кетсек, кеден брокері қызметтерімен қамту туралы бастама бастапқыда ҚР МКК-ден шыққан. Шенеуніктер бұл арқылы кеден брокерлерінің қызметіндегі ашықтық мәселелерін шешуді көздейді.
Компанияны көпшілікке таныстыру барысында DSRC директорының м.а. Дәурен Мұқашев жұмыс цифрлық платформа арқылы жүргізілетінін, клиенттермен тікелей байланыс болмайтынын және қызметтерге бекітілген баға орнатылатынын айтты. Сонымен қатар, компанияның бюджеттік субсидиясыз жұмыс істейтініне сендірді.
Алайда кәсіпкерлер мен сарапшылар DSRC өкілінің сөзінен еш жаңалық таппады.
«Нарықта жұмыс істеп жатқан 230 компанияның барлығы да цифрлық платформаларды пайдаланып келеді. Ұсынылған тұжырымдама нарықтағы брокерлік компаниялардан нақты артықшылықтарды немесе айырмашылықтарды көрсетіп отырған жоқ», – деді «Қазақстан кедендік делдалдарының (өкілдерінің) Ассоциациясы» ЗТБ кеңесінің төрағасы Геннадий Шестаков.
Нарықтағы брокерлердің қызметін пайдаланатын бизнес көпшілік даусымен мемлекеттік орган бастамасымен тағы бір ойыншының пайда болуына қарсы болды.
Бизнес-қауымдастық мемлекеттік брокер құру Кәсіпкерлік кодексті бұзатынын ашық айтты. Қызмет нарығы бәсекеге қабілетті, онда 230-дан астам жеке компания сәтті жұмыс істейді, ал заң бойынша нарық өздігінен жұмыс істеп тұрған уақытта мемлекеттің араласуына құқығы жоқ. Қаржы министрлігінің бағаны келісу туралы мәлімдемесі негізсіз деп танылды.
Басты қауіп — демпинг
Мемлекеттік әкімшілік ресурспен және бекітілген баға саясатымен DSRC нарыққа кірсе, бұл жеке брокерлердің нарықтан ығысуы мен банкрот атануына алып келеді.
DSRC-ның МКК-мен байланысы мүдделер қақтығысын тудыратыны атап өтілді. Кеден инспекторлары өз компаниясын бақылаусыз қалдырып, импорттаушыларды бақылаудан құтылу үшін мемлекеттік брокерге жүгінуге мәжбүр етуі мүмкін.
«Бұл – президенттің экономикалық дамуда мемлекеттік үлесті азайту және монополияны жою саясатына жасалған қасақана қарсы әрекет», – деді «Қазақстан кәсіпкерлерінің форумы» ассоциациясының өкілі Мунавара Палташева.
DSRC-ның теңдей шарттарда жұмыс істеу жайында уәждері бизнес-қауымдастықты сендіре алған жоқ. Мемлекет тарапынан бағаны бекіту мүмкіндігінің өзі нарықтық емес артықшылық болып саналады.
Бизнес-қауымдастық шараларын заңсыз деп санайды
Кәсіпкерлер бұл бастаманың биылғы қыркүйектегі ел Президентінің Жолдауында айтылған қағидаларды бұзатынына назар аударды.
DSRC құру – мемлекеттік сектордың кеңеюі және мемлекеттік кәсіпорындардың монополиясыздандыруға мәжбүр болған тиімді емес жүйесіне қайтару деп бағаланады. Бизнес-қауымдастық бұл шара мемлекеттің экономикадағы үлесін 2025 жылға қарай 14%-ке дейін қысқарту жөніндегі стратегиялық мақсатына қайшы екенін атап өтті.
Кәсіпкерлер Қаржы министрлігінің бастамасын заң тұрғысынан негізсіз деп санайды, себебі ол келесі негізгі заңдарды бұзады:
- «Мемлекеттік мүлік туралы» Заңы (164-бабы) – мемлекеттік мекемелер коммерциялық ұйымдардың құрылтайшысы бола алмайды.
- Кәсіпкерлік кодекс (192-бабы) – мемлекет тек нарық өздігінен реттеле алмаған жағдайда ғана қатыса алады, ал бәсекелестік нарыққа кедендік өкілдердің кірігуіне жол берілмейді.
- ҚР Кеден кодексі – белгілі бір кедендік өкілдерге ерекше құқық немесе артықшылықтар беруге тыйым салынған.
DSRC мен МКК-нің байланысы мүдделер қақтығысын туғызады. Кеден инспекторлары өз компаниясын қатаң түрде тексере қоймауы бек мүмкін. Бұл бизнесті бақылау ықтималдығын төмендету үшін DSRC-ға жүгінуге мәжбүрлеп, бюджетке қауіп төндіреді, өйткені бұл кедендік құнды төмендетуге себеп болып, төлемдердің азаюына әкелуі мүмкін.
Бизнес-қауымдастық ұсынылған шаралар тиімсіз әрі демпинг пен әкімшілік ресурс арқылы нарықты жоюға әкеледі деген қорытындыға келді.
Кәсіпкерлер DSRC-ны енгізудің орнына келесі қадамдарды жасауды талап етті:
- DSRC-ны әкімшілік кеден брокері ретінде енгізуден шұғыл түрде бас тарту.
- Халықаралық өткізу пункттеріндегі (ХӨП) процестерді цифрландыру және оңтайландыруды жеделдету, бұл бағаны табиғи түрде төмендетуге әкеледі.
ХӨП-тегі жемқорлықпен нақты күресу үшін ведомствоаралық топтың жұмысын қайта жандандыру.
Шағын және орта бизнестің қауымдастықтары премьер-министр мен ҰКП-ға Қаржы министрлігінің бастамасын тоқтатуды сұрап, бірлескен өтініш жолдады.
Пікір қалдыру:
Пікірлер: