Шығыс Қазақстан облысының Кәсіпкерлер палатасында жүк тасымалын жүзеге асыратын және автокөлікпен логистикалық қызмет көрсететін бизнес субъектілері ШҚО көлік прокурорымен және ШҚО Көліктік бақылау инспекциясының өкілдерімен кездесті. Талқылау тақырыбы рұқсат құжаттарын алу, техникалық байқау және жүктер мен тауарларды тасымалдау кезінде бизнесте туындайтын басқа да мәселелер болды.

13 шілдеде ШҚО Кәсіпкерлер палатасының алаңында Шығыс Қазақстан облысының көлік прокуроры Нұржан Керімбаев пен ШҚО Көліктік бақылау инспекциясының (КБИ) өкілдері жүк тасымалдауды жүзеге асыратын «Барашков А. В.» ЖК, «Alex Trucks» ЖШС, «ЦВО» ЖШС,  «VTTS Ltd» ЖШС, «Альянс Фарм» ЖШС, «ТС» ЖШС, «Бобров А. Ю.» ЖШС, «Сулейменова Р. М.» ЖК өкілдерімен кездесу өткізді.

«Шығыс Қазақстан көлік прокуратурасы мен ШҚО Кәсіпкерлер палатасы қол қойған меморандум аясында біз тұрақты негізде құқықтық мәдениет деңгейін арттыру және көлік саласында жұмыс істейтін кәсіпкерлерді құқықтық оқыту бойынша құқықтық түсіндіру жұмыстарын жүргізудеміз. Сонымен қатар, мен әрбір кәсіпкердің жеке қабылдап, сіздерді қызықтырған мәселелер бойынша түсініктеме беруге, қажет болған жағдайда сіздерден уәкілетті органдардың әрекетіне жазбаша арыз немесе шағым қабылдауға дайынмын», – деп Нұржан Керімбаев келесі сөзді КБИ өкілдеріне берді.

ШҚО КБИ көліктегі бақылау бөлімінің бас маманы Мұрат Есмұқанов жүк тасымалдаушыларға «электрондық үкімет» порталы арқылы рұқсаттар мен куәліктер беру рәсімдерін еске салды.

Мысалы, ауыр салмақты және ірі көлемді автокөлік құралдарының (АКҚ) жүруіне арнайы рұқсатты ресімдеу бір жұмыс күні ішінде, ал тасымалдау бағытын келісу қажет болған жағдайда – екі жұмыс күні ішінде жүзеге асырылады. Рұқсат алу үшiн өтiнiш пен АКҚ жол ақысы туралы түбiртектiң көшiрмесiн бекiту қажет.

«Алдымен өтініш беріледі, бір күн ішінде ол қаралады, тексеріледі, содан кейін сізге төлем шоты жіберіледі. Бес жұмыс күні ішінде сізде шотты төлеуге уақыт бар және оны төлегеннен кейін автоматты түрде сол сәтте сізге электрондық бланк - арнайы рұқсат беріледі», – деп түсіндірді Мұрат Есмұқанов.

Халықаралық автомобиль тасымалдарын жүзеге асыруға рұқсат беру туралы куәлікті және автокөлік құралдарына рұқсат карточкасын алуға арналған өтінімді қарау мерзімі екі жұмыс күнін құрайды. Шетелдік рұқсат бланкісін (ШРБ) қолданбай, құжаттар пакеті өтінішті, жартылай тіркемелер мен тіркемелерді қоспағанда, тахографты мерзімді тексеру (инспекциялау) туралы куәлікті және тахографты тексеру туралы сертификатты нотариалды куәландырылған АКҚ жалдау шартының (егер ол жалға алынған болса) электрондық көшірмелерін қамтиды.

«Рұқсат карточкасы бізде тегін беріледі, ал рұқсат туралы куәлікті алған кезде сіз Кбк 108126-ға 0,25 АЕК көлемінде мемлекеттік баж төлейсіз, содан кейін халықаралық тасымалдаушыға рұқсат беру туралы куәлік аласыз», – деп нақтылады ШҚО КБИ өкілі, сондай-ақ ол ШРБ қолданған жағдайда құжаттар топтамасының барлық құрамдас бөліктерін атап өтті.

Баяндаманың соңында Мұрат Есмұқанов шетел мемлекетінің аумағы бойынша жол жүруге рұқсат беру екі жұмыс күні ішінде жүзеге асырылатынын, өтініш пен бланк үшін 1 АЕК мөлшерінде АКҚ жол жүру төлемі туралы түбіртектің көшірмесі қоса берілетінін хабарлады.

Кәсіпкерлер прокуратура мен КБИ өкілдеріне қазіргі таңда кездесіп жатқан өзекті мәселелерін айтты. Олардың ең бастысы – «дозволдың» жетіспеушілігі. Жүк тасушылардың жаргонында жүк көлігінің жүргізушісіне жүк тасымалдауды жүзеге асыру үшін шетелге шығуға рұқсат беретін құжат осылай деп аталады. Бұл ретте «дозвол» жүкті жеткізушіге және алушыға ешқандай қатысы жоқ, мұндай рұқсаттарды ресімдеу толығымен тасымалдаушының мойнында болады.

Өскеменнің автотасымалдаушылары Қытаймен және басқа елдермен мәселе көтерілмейді, ал ресейлік «дозволдардың» жағдайы әлдеқайда нашар дейді. Құжат болмағандықтан, тиелген машиналар бір жарым айға дейін шекарада тұрады, ал жеткізу мерзімін бұзғаны үшін ешкім айыппұл санкцияларын алып тастаған жоқ, және бизнес шығынға ұшырауға немесе «нөлге» жұмыс істеуге мәжбүр. Ресейге «дозволсыз» кіріп келгенде, жүргізушілер айыппұл-тұраққа санкциялар қолданып кіру қаупін тудырады. Бұл жалпы сомасы 200 мың рубль шығынға алып келеді.

«Бос тұрып қалғандықтан жүргізушілеріміз жұмыстан босатылады. Елестетіңізші, біз оған 100 мың теңге жалақы, 6 мың тәуліктік ақы төлеуіміз керек. Сондай-ақ, біз әрбір тұрып қалу күніне 15 мың, ал 5 күн тұрып қалғаннан кейін күніне 25 мың теңгеден төлеуіміз керек. Бұдан басқа, біз пайдалану мерзімі тамыз айында аяқталатын кіру карточкаларын жаңартуымыз керек. Егер Volvo-орталық арқылы жаңартылса, онда «прокаттау» және барлық құжаттарды куәландыру шығындарын ескере отырып, бұл әр автокөлік үшін шамамен 200 мың теңге шығады. Менде олардың 50-і бар - мен 10 миллион теңгені не үшін беруім керек. Мұндай ақшаны қайдан аламын?» – деп «ТС» ЖШС директоры Юрий Томилов сұрақ қойды.

«Дозволдарға» қатысты Мұрат Есмұқанов ҚР Көлік комитетіне айына 50 бланк беру туралы қосымша өтінім 10 шілдеде берілгенін хабарлады.

«Бізде өтінім сіздердің жыл сайынғы өтінімдеріңіз негізінде қалыптастырылған. Қазір біз осы өтінімнің келісілуін күтіп отырмыз, ол келісілгенде бланкілер беріледі. Бізді автотасымалдаушылардың чатына қосыңыз, біз бүгін бланкілерді қашан алатынымызды анықтауға тырысамыз және сіздерге чатта хабарлаймыз», – деп уәде берді Мұрат Есмұқанов.

Кәсіпкерлердің айтуынша, Ресейде дизель отыны Қазақстанға қарағанда 5 есе арзан тұрады, ал бизнеске қиындықты 300 литр көлемінде жанармай құюға белгіленген лимит қосады. Жүргізушіге бұл көлем барлық маршрутқа жетпейді және ол онсыз да қымбат уақытын жұмсап, жанармай құю үшін жол бойындағы қалаларға үнемі кіріп тұруға мәжбүр болады.

Бизнестің наразылығын тудыратын тағы бір «шығын бабы» - кез келген ұсақ-түйек зиян үшін шексіз айыппұл салу. Мәселен, жеке кәсіпкер Райса Сүлейменова осы жылдың мамыр айында жол полициясының өкілдері Шемонаиха ауданында оның компаниясының көлігін тоқтатып, жүргізушінің тахографпен жүрмегені үшін айыппұл жазып бергенін хабарлады. Бизнесвумен атап өткендей, мұндай бұзушылықтар үшін бүкіл Азияда айыппұл салынбайды, ең бастысы – полицейлердің жолда тахографты дұрыс пайдалану немесе пайдаланбау үшін арнайы жабдықтары жоқ. Бұған Мұрат Есмұқанов тахографтың болуын тексеруге тек КБИ өкілдерінің ғана құқығы бар екенін, сәйкесінше кәсіпкер көлік прокуратурасында осындай хаттамаға дау айтуы мүмкін екенін айтты.

Өз кезегінде көлік прокуроры бизнестің барлық ескертулерін тыңдап, оларды заңнамалық актілерге тиісті өзгерістер енгізу бойынша ұсыныстарды қалыптастыру үшін прокуратураға жіберуді сұрады. ШҚО Кәсіпкерлер палатасының кәсіпкерлер құқығын қорғау және әкімшілік кедергілерді азайту бөлімінің сарапшысы Жанар Сапаева кәсіпкерлерге «Атамекен» ҰКП-дан бизнес ұсыныстарын уәкілетті органға жіберу үшін ұжымдық үндеу дайындауды ұсынды.

Кездесу соңында Нұржан Керімбаев тасымалдаушыларды тауарды тиеу және түсіру барысында күдікті адамдар, жабдықтар, ыдыстар мен химиялық заттар табылған жағдайда құқық қорғау органдарына көмек көрсетуге шақырды.

«Бүгінде қоғамда нашақорлыққа және синтетикалық есірткінің таралуына қатысты мәселе өте өткір тұр. 2010 жылдан бастап бұл бізде таралып келеді, бірақ қазір оған өндіріс, жасырын наркологиялық зертханалар мен жабдықтар қосылды. Негізінен концентраттардың, прекурсорлардың және пайдалануға дайын заттардың контрабандасы пошта, курьерлік және көлік-логистикалық компаниялар арқылы Ресей мен Қытайдан жүзеге асырылады. Яғни, қарапайым сөзбен айтқанда, сізді теріс мақсатта пайдаланып кетуі мүмкін. Сондықтан мен сізден қоймаларға барғанда, онда химияның ерекше иісін сезілсе, қоймалардың маңында канистрлер болса, күдікті адамдарды көрсеңіз, бұл туралы біздің мобильдік топқа хабарласыңыздар. Мұның бәрі құпия болады, яғни біз осы жағдайларды одан әрі зерттеп, сіздің ақпаратыңызды тексеру үшін қажетті жедел-тергеу іс-шараларын жүргізетін боламыз. Сіздер түсінеді деп үміттенемін. Біздің балаларымыздың, жақындарымыздың тағдыры біздің қолымызда!» – деп ШҚО көлік прокуроры кездесуді аяқтады.

• Шығыс Қазақстан көлік прокуратурасы: Өскемен қаласы, Увалиев көшесі, 4, мобильді топтың телефон  номері 8-777-855-8496 (тәулік бойы).

• ШҚО Кәсіпкерлер палатасы: Өскемен қаласы,  Әуезов даңғылы, 26/1, 2 қабат, 11, 12 кабинет. Кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау бөлімінің телефондары 8 (7232) 742-103, 742-104.