Павлодар облысы Кәсіпкерлер палатасында «Атамекен» ӨКП Агроөнеркәсіп кешені салалық кеңесінің отырысында биылғы жылы көктемгі аздаған су тасқыны жағдайында мал азығын жинаудың қиындығы және шаруалар тап болған басқа да мәселелер талқыланды.

Кездесу палата директорының орынбасары Жомарт Сембаевтың, ӨКП Өңірлік кеңесінің төрағасы Қобланбек Қожиннің, Павлодар облысы әкімінің орынбасары Серік Батырғожиновтың, шаруа, фермер қожалықтары, бизнес субъектілері басшыларының, мемлекеттік органдардың басшылары мен өкілдерінің қатысуымен өтті.
Агроөнеркәсіптік кешен комитетінің төрағасы, «Ақжар-Өңдіріс» Агрофирма ЖШС директоры Гүлзира Қазылова қазіргі таңда ең өзекті мәселелердің бірі – жемшөп өндіру, жемшөп дайындау мәселесі екенін айтты. Оның айтуынша, бүгінде Қазақстанда жемшөпті субсидиялау тек төтенше және басқа да жағдайлар кезінде ғана қамтамасыз етілуі керек. Алайда, бұл мал өсірушілерге қатты соққы береді, әсіресе биыл аймаққа құрғақшылық келген кезде.
Агроөнеркәсіптік кешен комитетінің төрағасы, «Ақжар-Өңдіріс» Агрофирма ЖШС директоры Гүлзира Қазылова өңірдің аграршылары бұл мәселені сәуір айынан бастап көтеріп келе жатқанын еске салды, өйткені толыққанды төгілу болған жоқ.

«8 мамырда шығарылымдар тоқтатылды. Сол кезде жайылма бос қалады, шөп жоғалады деп дабыл қадық. Бұл мәселенің өткірлігі сонша, қазір ет саласын дамыту мәселесі тұр. Күз бен қыста көп малдан айырылуға дайынбыз. Мұндай жағдаймен қыстан шыға алмайтынымызды білген халық қазірдің өзінде малын сатуға дайын. Мәселені кешенді түрде шешу қажет. Жергілікті билік пен ғалымдардың көмегі, ғылыми қолдау қажет. Оны қалай отырғызу керектігін шаруаларға үйрету керек. Осыны қолға алсақ, нәтижесі үш жылдан кейін болатын шығар. Ал қазір көмек қажет. Бұл мәселе бойынша қандай да бір штаб құрып, болашаққа жұмыс жасау керек», - деді ол.

Қазір субсидиялар әсіресе құрғақшылықтан зардап шеккен және төгілмеген аудандарға қажет, деп мәлімдеді ол, тарихи тұрғыдан Май ауданы мен Аққұлы ауданының шаруалары Ертіс алқабында шөп жинағанын еске салды.

«Біз құрғақшылық болатынына дайын емеспіз. Богардың бір жерінде, жайылымдарда да бәрі өртеніп кетті. Қазір, ғарыштық суреттерге сәйкес, Май ауданы қызыл түспен жанып жатыр. Бұл қатты құрғақшылықты көрсетеді. Баянауыл ауданы да қызылға жақын. Бұл 2021 жылы болды. Сол кездің өзінде Қазақстанның 150 ауданының Май ауданы құрғақшылық бойынша алтыншы орында болды. Ал қазір біз оның салдарын көріп отырмыз. Жер қалпына келмеді. Негізгі бөлігі, әсіресе шағын шаруа қожалықтары малды пышақтың астына алып, мал басын азайтуы мүмкін. Біз бұған жол бермеуіміз керек», - деп атап өтті Гүлзира Қазылова.

Орталық мемлекеттік органдардың субсидиялауды тек төтенше жағдайларда ғана қалдыру ниетіне келетін болсақ, Павлодар облысының әкімдігі өңір мемлекеттік бюджетінің нақтыланған жобасында ескі нормативтер бойынша субсидиялауға екі миллиард теңге қарастырды, сонымен бірге бұл тармақ мемлекеттік қолдау шаралары болып қалуы үшін өз қарсылықтарын жіберді, деді Павлодар облысы әкімінің орынбасары Серік Батырғожинов.

«Қыс қарлы болған жоқ, біз барлық жағынан судың аздығына барамыз. Қажет болса, қаражатты қосамыз, бірақ ақылға қонымды», - деп уәде берді.

Гүлзира Қазылованың айтуынша, жемшөп өндірісіне ақбөкендер де кедергі келтіруде. Олардың саны Павлодар облысында 25 мыңды құрайды. Олар егістікке кіріп, жем жейді. Енді жылқыларды қолдау туралы мәселе туындамайды, ал бізде жайылым жоқ, өйткені жасыл желектер пайда бола салысымен ақбөкендер жүгіреді, ал жем жоқ. Ол сондай-ақ етті мал шаруашылығын субсидиялау жөнінде ұсыныс айтты.

«Мен барлық сүт-тауарлы фермаларды қатты құрметтеймін, олар үлкен жұмыс атқарып, еліміздің экономикасына үлкен пайда әкеледі. Мен олардың көпшілігін білемін – олар жұмыс істеп, осындай үлкен инвестиция салып жатқан біздің заманымыздың қаһармандары. Бірақ қазір жағдай өте қиын. Сауыншыларға көмектессек, етті мал шаруашылығынан айырыламыз. Бұл бағытта біржақтылық жасау керек. Қайта мал шаруашылығымен, етті мал шаруашылығымен айналысатындарға жүзімізді бұрайық. Биыл әйтеуір осы жағдайдан шығу үшін оларға барынша ақша берейік. Сүт бағытындағы ауданымыз өте жақсы дамып келеді. Бірақ Аққулы, Май, Баянауыл және Екібастұз іргесіндегі төрт ауданда далада ауыр жұмыс істеп жүргендерді де ұмытпау керек. Етті мал шаруашылығына мүмкіндігінше беру керек. Сондай - ақ штабты ұйымдастырып, жемшөп өндіру бойынша өңірлік бағдарламаны іске қосуды ұсынамын",-деді агроөнеркәсіптік кешен комитетінің төрағасы, ""Ақжар-Өңдіріс" Агрофирма ЖШС директоры.

«БайАгро» ЖШС директоры Айдар Мұсаипов ет бағытындағы шаруа қожалықтары үшін ірі жемшөпті субсидиялау төлемдері бүгінде жеткіліксіз екенін растады. Сондықтан ет-сүт фермалары арасында теңгерімсіздік бар болғандықтан, бюджет қаражатын бөлуді қайта қарау қажет.

Осы мәселені талқылағаннан кейін облыстық ауыл шаруашылығы басқармасының базасында ірі жемшөпті субсидиялау жөніндегі жұмыс комиссиясын құру туралы шешім қабылданды.
«Agro Export Pavlodar» ЖШС директоры Қанатбек Ұзембаев кездесуде облыс әкімдігінен қолдау сұрады.

«Тірі мал, ет өнімдерін сататын базардың жоқтығынан қазіргі таңда базарда халық көп. Бұған экспорттық сатудың болмауы және басқа да факторлар себеп болды. Соңғы төрт жылда тірі жануарларды экспорттауға тыйым салынды. Бөлінген квотадағы 60 мың бастың 3500-і ғана экспортқа шығарылды. Ережеде белгіленген стандарттар фермерлердің көпшілігі үшін шындыққа жанаспайды. Қосымша нарықтарға шұғыл қажеттілік бар. Бұл мәселені шешу үшін экспорт шарттарын қайта қарау қажет», - деді Қанатбек Үзембаев.

Өңірдегі ет бағытындағы шаруашылықтар үшін форвардтық сатып алу бағдарламасын құру туралы ұсыныс айтылды.
Ауыл шаруашылығы өнімдерін жөнелтуге арналған вагондардың жетіспеушілігі мәселесі де көтерілді. «Қазақстан темір жолы» ЖШС Павлодар жүк тасымалы – Жүк тасымалы» департаменті директорының орынбасары Дәурен Мигунов көптеген экспорттаушылар «Қазтеміртранс» АҚ-ның нарықтағы осы парктің 15 пайызын ғана құрайтын вагон паркіне арқа сүйейтініне назар аударды.

«Осы және келесі жылдары «Қазтеміртранс» АҚ астық пен тұқым экспортына жабық вагондарды шектейді. Тиісінше, жүк жөнелтушілер жеке парк іздесін. «Қазақстан темір жолы» ҰК» АҚ-ның жеке паркі, сондай-ақ астық тасымалдаушылар паркі жоқ. Логистиканы жүк жөнелтушілердің өздері ойластыруы керек, бұл жұмысты кеше ғана сол саудагерлер жасауы керек еді», - деді ол.