Қызылордада стомотологиялық көмек көрсететін жеке денсаулық сақтау ұйымдары проблемаға кездесіп отыр.

Қыркүйек айында Кәсіпкерлер палатасына стомотологиялық көмек көрсететін жеке денсаулық сақтау ұйымдары «Дента Люкс» және «Қанат-Орда» ЖШС-терінен Қызылорда қалалық қаржы бөлімі мен «Қызылорда облыстық кеңес беру диагностикалық орталығы» ШЖҚ МКК-ын тарапынан стоматологиялық қызмет көрсету саласында бәсекелестікті шектеу іс-әрекеттеріне шағым түсті.

ҚР Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 2016 жылғы 12 желтоқсандағы № 1053 бұйрығымен бекітілген Қазақстан Республикасында стоматологиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандартының 6-тармағында «Стоматологиялық аурулардың профилактикасы кабинеті оқушылар саны кемінде 800 адам болатын білім беру ұйымдарында ұйымдастырылады», - деп көрсетілген.

2018 жылғы 3 қыркүйекте Қызылорда қалалық қаржы бөлімі www.gosreestr.kz веб-порталында коммуналдық меншіктегі 19 мектеп ғимаратының ішінен 14 шаршы метрден кем емес тұрғын емес жайларды 2018 жылдың 1 қыркүйегінен бастап 2021 жылдың 1 қыркүйегіне дейін стоматологиялық қызмет көрсету мақсатында мүліктік жалдауға (жалға алуға) беру тендерін өткізу туралы хабарлама жариялайды.

«Дента Люкс» ЖШС және «Қанат-Орда» ЖШС ұйымдары тендерге қатысу үшін тізілімнің веб-порталында өтінімдерін тіркеткен. Мемлекеттік мүлікті мүліктік жалдауға (жалға алуға) беру қағидаларына сәйкес екі немесе одан да көп өтінім берілген жағдайда, оларды мүліктік жалдауға беру тендер өткізу арқылы жүзеге асырылуы тиіс болатын.

Дегенмен, тендерге қатысушылардың өтінімдерін қабылдау барысында Диагностикалық орталық Қаржы бөлімінен №№271, 257, 211, 261, 253, 6, 140, 197, 233, 235, 261, 7 мектептерде оқушыларға стоматологиялық көмек көрсету үшін тұрғын емес жайларды өтеусіз пайдалануға беруді сұраған. Аталмыш өтініш қалалық коммуналдық меншік нысандарын жалға беру үшін тендер өткізу жөніндегі тұрақты комиссия отырыстарында бірнеше мәрте қаралған.

Нәтижесінде тендер өткізуден бас тартылған.

Мәселені жан-жақты зерделеген Палата мамандары заң талаптарының бұзылғандығын анықтады.

Біріншісі, Диагностикалық орталықтың заңсыз кәсіпкерлік қызметке қатысуы

Диагностикалық орталық шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік коммуналдық кәсіпорын ретінде мемлекеттік кәсіпкерлік субъектісі болып табылады.

Мемлекеттің кәсіпкерлік қызметке қатысуын шектеу мәселелері бойынша заң қолданысқа енгенінен бері, «Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының» облыстық филиалының мәліметінше 2016-2018 жылдар аралығында Диагностикалық орталыққа  Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде стоматологиялық көмек көрсету үшін 666 355 300 теңге бөлінген.

Дегенмен, Табиғи монополияларды реттеу, бәсекелестікті және тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитетінің Қызылорда облысы бойынша департаменті тарапынан Диагностикалық орталықтың жүзеге асырып отырған қызмет түрлеріне қатысты тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйін бағалау және кәсіпкерлік ортада мемлекеттің кәсіпкерлік ортаға қатысуының орындылығын анықтау мақсатында жүргізген талдау нәтижесіне сәйкес стоматологиялық қызмет түрімен айналысатын Қызылорда қаласы географиялық шекарасында 32 жеке нарық субъектісі бар екенін ескере отырып, осы қызмет түрі бәсекелестік дамыған ортаға жататындығы анықталған.

Осының негізінде Департамент 2018 жылғы 1 қазанда Қызылорда облысы денсаулық сақтау басқармасына бәсекелестікті қамтамасыз етуге бағытталған әрекеттер жасалуы туралы арнайы нұсқама жолдаған. Аталған нұсқамада Диагностикалық орталықпен жүзеге асырудағы стоматологиялық қызметті тоқтатылуы көрсетілген.

Екіншісі, тұрғын емес жайларды Диагностикалық орталыққа өтеусіз уақытша пайдалануға заңсыз берілуі  

Қаржы бөлімінің 2017 жылғы 31 қаңтардағы №33 және 2018 жылғы 26 қаңтардағы №69 бұйрықтарымен 26 мектептің теңгеріміндегі тұрғын емес жайларды Диагностикалық орталыққа стоматологиялық кабинеттер ашу үшін жалдау ақысы өндірілмей орналастыруға берілген.

Дегенмен, «Мемлекеттік мүлік туралы» ҚР Заңында тұрғын емес жайларды Қаржы бөлімі тарапынан Диагностикалық орталыққа өтеусіз уақытша пайдалануға беруге негіз жоқ. Бұл жағдайда мектептердегі тұрғын емес жайлар мүліктік жалдауға (жалға алуға) берілу қажет.

Үшіншісі, тендерді өткізуден негізсіз бас тарту

Әдепкіде, барлық 19 мектеп директорларының мектеп ішіндегі бос тұрған кабинеттерді Диагностикалық орталыққа беруіне орай, тендер өткізуден бас тартылғандығы туралы Палатаға хабарланды. Одан кейін қаржы бөлімі 2018 жылғы 2 қазандағы хатымен  барлық 19 мектептің тұрғын емес жайларды өз қажеттілігіне пайдалануына байланысты, оның ішінде 7 мектепте оқушылар көп болғандықтан тендер өткізуден ресми түрде бас тартылғанын хабарлаған.

Дегенмен, Қызылорда қалалық білім бөлімінің ресми мәліметіне сәйкес қаржы бөлімімен аталған мектептерде оқушылар орнының тапшылығы жоқ, керісінше, артық орындар бар екендігі анықталды.

Жалпы, осы мәселеге қатысты биыл наурыз және қыркүйек айларында екі мәрте тендер жарияланып, бас тартылған. Осылайша, кәсіпкерлер босқа әуре-сарсаңға салынған. Құжат дайындауға босқа қаржы шығындалған, уақыт жұмсалған. 

Төртіншіден, мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасына негізсіз сілтеме

Диагностикалық орталықтың 2018 жылғы 18 қыркүйектегі №01-655 хатымен Қызылорда қаласындағы мектептердегі стоматологиялық кабинеттерді «Қызылорда қаласының тұрғындарына стоматологиялық көмекті жетілдіру» мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасы шеңберінде жабдықтау жоспарланып отырғаны хабарланды.

Дегенмен, мұндай жоба 2018 жылғы 17 қазандағы жағдай бойынша өңірде іске асырылып жатқан 75 мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасының  арасында жоқ. Сондықтан күні бұрын бұл жобаның экономикалық қорытындысына сілтеме жасау жөнсіз. Бұның үстіне, Диагностикалық орталықтың мектептерде өз бетінше стоматологиялық кабинет ашуға ресурстары жоқ.

Қалалық білім бөлімінің мәліметінше, бұған дейін Диагностикалық орталыққа берілген 26 мектептегі тұрғын емес жайлардың сегізінде ү.ж. 16 шілдеге дейін стоматологиялық кабинеттер орналастыру бойынша ешқандай жұмыс атқарылмаған.

Мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасы іске асырылғанның өзінде оның шеңберінде 20 мектептегі стоматологиялық кабинеттерді жабдықтау жоспарлануда. Ал, бүгінгі күні Диагностикалық орталыққа 26 мектептен тұрғын емес жай беріліп отыр. Жобадағы көрсеткіштен де жоғары.

Бұған қоса, Табиғи монополияларды реттеу, бәсекелестікті және тұтынушылардың құқықтарын қорғау департаментінің нұсқамасына сәйкес стоматологиялық қызмет көрсету нарығы Қызылорда қаласы географиялық шекарасында бәсекелестік дамыған ортаға жатады.

Сондықтан бәсекелестік дамыған ортада Диагностикалық орталық арқылы мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасының іске асырылуы мемлекеттің кәсіпкерлік қызметке қатысу үлесін ұлғайтуға алып келеді. Керісінше, бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамаға сәйкес мемлекет кәсіпкерлік қызметке қатысу үлесін қысқартуға бағытталған шаралар қабылдау қажет.

Осыған байланысты нұсқамада Диагностикалық орталықтың бұл нарықта кәсіпкерлік қызметке қатысуына тыйым салынған.

Кәсіпкерлер мен коммуналдық кәсіпорын арасындағы даудан туындаған әлеуметтік-экономикалық салдарына қатысты Палата директоры Ғалымбек Жақсылықов: «Осы проблема негізінде бүгінде бірқатар мектептің оқушылары тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде мерзімінде стоматологиялық көмек ала алмауда. Оның үстіне соңғы 3 жыл ішінде стомотологиялық көмек көрсететін жеке денсаулық сақтау ұйымдары 666 млн.теңгенің тапсырысынан құр қалып отыр. Тағы да 26 мектепті мүліктік жалдауға бермеуден жергілікті бюджетке кіріс түспеуде. Сондай-ақ, жеке денсаулық сақтау ұйымдары тарапынан 26 мектептегі стоматологиялық кабинеттерде шамамен 78 жаңа жұмыс орны ашылмай отыр», - дейді.

Аталмыш проблема жақында Палата жанындағы Кәсіпкерлердің құқықтарын қорғау және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі Кеңесінде қаралды. Бұл мәселеге әлі нүкте қойылған жоқ. Әзірге мәселе Мемлекеттік қызмет істері Агенттігінің облыс бойынша департаменті мен облыстық прокуратурада қаралуда. Нәтижесі жөнінде өздеріңізді қосымша хабардар ететін боламыз.